The Definitive FEBO Guide 2024

'Ff een kroketje trekken' zeggen de Nederlanders als ze naar de FEBO gaan om een kroket te kopen. Letterlijk vertaald betekent het: Ik ga even een kroketje trekken.

Hoe is de FEBO ontstaan? Waarom is hij zo populair? En hoe zit het met de Nederlandse snackcultuur? Lees het hier!

FEBO Amsterdam & Nederlandse eetcultuur

De automatenformule FEBO Amsterdam neemt een bijzondere plaats in de Nederlandse eetcultuur in. Opgericht in 1941 onder de naam Bakkerij Febo en later omgedoopt tot Maison Febo, veranderde het bedrijf van banketbakker Johan Izaäk de Borst in 1960 in een automatische snackbar.

Ticketautomaten met snacks en maaltijden waren oorspronkelijk een internationaal fenomeen, maar nadat de automaat in New York en andere wereldsteden verloren ging, hield Febo in Amsterdam de erfenis levend.

FEBO veroverde de rest van het land vanuit de hoofdstad. De automatiek met warme kroketten en andere snacks geldt tegenwoordig dan ook als een karakteristiek Nederlands voorbeeld van snelle restauratie.

Nederlandse eetcultuur Erfgoed

De automaat is zelfs onderdeel geworden van het Nederlandse erfgoed. Maar het is niet alleen de automaat die de eigenzinnige aanpak van FEBO kenmerkt, want minstens zo bijzonder is de kwaliteit van de kroketten en snacks uit de eigen fabriek van Febo.

FEBO levert dagelijks gekoelde snacks aan haar vestigingen in Amsterdam en drie keer per week aan haar winkels in de rest van het land. Daarmee onderscheidt de Amsterdamse snackspecialist zich in een branche die vooral op basis van diepvriesproducten functioneert.

Voetballer Johan Cruijff Over FEBO Amsterdam

Citaat Johan Cruijf

Toen ik hoorde dat de FEBO Amsterdam, zoals jullie in de volksmond heten, nog maar 70 jaar jong is, kon ik het eerst niet geloven. Ik dacht dat mijn grootouders al een kroketje of patatje hadden gekocht. Maar blijkbaar zijn de Febo en ik bijna leeftijdsgenoten.

Een jong bedrijf dus! Natuurlijk ben ik opgegroeid met de Febo. Dat klinkt misschien gek uit de mond van iemand die altijd voor topsport heeft geleefd, maar voor mij gaat dat heel goed samen.

Daarom is het fijn dat het Olympisch Stadion en mijn Febo op oogafstand van elkaar liggen. Iedereen die gesport heeft kan iets eten, en wie iets gegeten heeft beseft dat je goed moet blijven bewegen.

Johan Cruijf | Nederlands Voetballer

Johan Cruyff Foundation

De Johan Cruyff Foundation brengt mensen in beweging, en gelukkig ligt ons kantoor vlakbij de FEBO. Sinds ik in Barcelona woon, kom ik iets minder vaak bij de FEBO, maar wie mij kent weet dat ik nauwelijks een gelegenheid voorbij laat gaan om langs te gaan voor een broodje speciaal of een broodje halfweg, want dat zijn mijn favorieten.

Maar dat weten ze bij de FEBO al lang. Gelukkig is de Febo ook een goede buur en partner van de Johan Cruyff Foundation en ik hoop dat ze dat blijven doen! Blijf vooral mijn lekkere broodjes maken!

Eerste FEBO in Amsterdam

De historische Heck's locatie en banketbakkerij FEBO zijn net zo Amsterdams als de Jordaan, de grachten en de Westertoren.

Onder de naam Bakkerij FEBO opende Johan de Borst, gesteund door zijn vader Jan Pieter, op 2 augustus 1941 een banketbakkerij in de hoofdstad, op een steenworp afstand van het Olympisch Stadion in Amsterdam.

Iedereen houdt van FEBO

Hoewel de officiële etiquette voorschrijft dat eten op straat geen goed idee is voor mensen van enige status, is het fenomeen 'snacken' tijdloos. Ook Amsterdammers aten in het openbaar op markten, braderieën en tijdens andere festiviteiten.

Oude Amsterdammers hadden zelfs een eigen naam voor dit fenomeen. Aan het begin van de twintigste eeuw werd het aan het Jiddisch ontleende snacken in de volksmond nasjen of nassen genoemd. In de tijd dat vleeskroketten een kostbare lekkernij waren en patat uit den boze, at de Amsterdammer andere snacks. De joodse koopman Nathan de Leeuw verkocht op markten als het Amsterdamveld zoetzure pekelbommen, uien en ingelegde komkommers.

Gekookte Ei Snacks

Collega's van Nathan verkochten ook snacks, zoals de Amsterdamse eiermadam, die losse gekookte eieren verkocht aan klanten. Zelfs op zondag trok Nathan de Leeuw met zijn zure kar door de Amsterdamse straten.

Hij riep toen luidkeels "Uien in wijnazijn, komkommer slechts één cent! Uien, komkommer slechts één cent!" Ook de haringman was niet berouwvol. In zijn boek over Amsterdamse kooplieden citeert schrijver Jelle Scholing zijn aanbevelingen:

"Ze zijn vet! Re-re-re, al-al-al, ly-ly-ly, goede haring! Mijn vrouw rukt het af en mijn dochter doet er de unie bij." Op het Amstelveld kocht je gekookte lever of gekookt hart met mosterd voor 15 cent.

Nieuwe Nederlandse Snacks kwamen uit het Zuiden

Dat was snacken in Amsterdam aan het begin van de twintigste eeuw. Niet Amsterdam, maar Zuid-Nederland is echter de bakermat van de typisch Nederlandse snackmode. Deze nieuwe snackcultuur werd vooral geïnspireerd door de Belgische frituur, waarvoor de kiem al eind negentiende eeuw was gelegd. Nederland volgde de Belgische frituurcultuur. In 1909 opende frituurrestaurant Reitz in Maastricht, waar verse friet de specialiteit was en is.

Eerste Wereldoorlog bracht Belgische snacks

Veel Nederlanders maakten voor het eerst kennis met patat tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen vele duizenden Belgische vluchtelingen tijdelijk onderdak vonden bij Nederlandse huishoudens, vooral in de zuidelijke provincies. Veel Nederlanders proefden via deze Belgen voor het eerst gefrituurde aardappelreepjes. Nog voor de Tweede Wereldoorlog rukte de frituur vervolgens vanuit het zuiden van Nederland langzaam maar zeker op. Hoewel de eerste echte hausse pas in de jaren 1945-1950 ontstond, was er al in de jaren dertig in grote delen van Nederland veel vraag naar gefrituurde producten.

Geïmporteerde eetcultuur uit België

De eigentijdse cafetaria, snackbar en de Febo Amsterdam winkels, zijn een synthese van de patatzaken in Zuid-Nederland en de Amsterdamse banketbakkers en kookwinkels.

Kroketten hebben we te danken aan de Amsterdamse bakkers, hoewel de lekkernij zelf zeker niet typisch Amsterdams is. Het principe van ingrediënten in een krokant laagje van paneermeel en eiwit is eeuwenoud en komt uit de Franse keuken.

Toch staat Amsterdam vrijwel zeker aan de wieg van de vleeskroket als de delicatesse zoals we die nu kennen. In de tweede helft van de negentiende eeuw, toen de gewone man nog nauwelijks in restaurants kwam, serveerden de betere etablissementen al kroketten gevuld met vlees of andere ingrediënten.

De kroket was een typische winter delicatesse, gereserveerd voor de man van goede stand.

Waar komt de naam Febo Amsterdam vandaan?

Over de naam Febo Amsterdam is in de loop der jaren veel gezegd en geschreven. Intimi beweerden dat FEBO een afkorting is van de achternamen van de twee partners; 'B' van De Borst en 'Fe' van de schoonfamilie Le Feber. Hoewel (Piet) Le Feber lange tijd samenwerkte met de familie De Borst, ontleende FEBO zijn naam niet aan deze twee familienamen. Anderen meenden dat de Amsterdamse keten zijn naam dankt aan het feit dat Johan de Borst het vak leerde in een banketbakkerij in de Ferdinand Bolstraat.

De CEO van FEBO vertelt meer over FEBO Amsterdam in de app Amsterdam Audio Tours. Hij en 21 andere experts delen Engelstalige verhalen over de hoofdstad van Nederland, de Nederlandse cultuur en de Wallen.

FEBO Amsterdam Ferdinand Bolstraat

Foto FEBO was in 1941 ook in die straat gevestigd, maar dat is Johan's zoon Hans en kleinzoon Dennis de Borst niet bekend. Johan de Borst zelf gaf in 1995 in het boek "Snelle Hap" de volgende verklaring:

"Oorspronkelijk was het de bedoeling een bakkerij te openen in de Ferdinand Bolstraat. Dat is er niet van gekomen. Maar omdat de afkorting Febo al in de statuten stond als bedrijfsnaam, heb ik het daarbij gelaten."

Een Amsterdams fenomeen

Steeds meer Amsterdammers hebben geld om buiten de deur te gaan eten. Febo spint op de toenemende welvaart. Eind jaren zestig opent Febo meer vestigingen in de stad. Daarnaast start de bouw van een nieuwe productiekeuken om aan de sterk toenemende vraag te voldoen.

Febo had de wind in de zeilen. De welvaart steeg snel in de decennia na de Tweede Wereldoorlog. Nederlanders hadden steeds meer geld op zak en hadden meer vrije tijd. Niet alleen volwassenen, maar ook jongeren hadden geld te besteden.

Het had geen effect op het eten in restaurants. Bij een onderzoek in 1960 gaven maar liefst 17 op de twintig Nederlandse consumenten aan zelden of nooit uit eten te gaan.

Nederlandse snackrepen

Dat cijfer veranderde snel in de jaren zestig en zeventig. Nederlanders gaven steeds meer eetguldens buitenshuis uit. De cafetaria, snackbar en gefrituurde snacks waren vaak de opstap naar uit eten gaan. Het aantal frituurbedrijven nam snel toe.

In 1956 telde Nederland 1.500 cafetariabedrijven. Ruim vijftien jaar later waren dat er al tweeduizend meer.

Volgens een redacteur van De Conservator in 1959; "De warme worst en frietkraam heeft Nederland volledig in de ban en men zou een opstand van de jeugd vrezen als deze kramen plotseling van het toneel zouden verdwijnen."

Het blad meldde ook dat de kraampjes en cafetaria's in ons land dagelijks 450.000 porties friet verkochten.

Menu FEBO

This is what the menu of the FEBO looks like:

• Kip kroket
• Kalfskroket
• Rundvleeskroket
• Saté kroket
• Vitaaltje
• Bami kroket
• Broodje rundvleeskroket
• kroketburger
• Grillburger
• Dubbele grillburger
• Grillburger Speciaal
• Veganistische grillburger
• Shawarma hamburger
• Kipburger
• Kaasachtige spekburger
• Cheeseburger
• Clubburger
• Patat
• Speciaaltje
• Frikandel
• Kaassoufflé
• Mini kaassouffle pikant
• Kip maïs
• Knapperige kip
• Kippenpoot
• Kippenvleugels
• Kippy sandwich
• Kip Sate
• Kipnuggets
• Loempia met kip
• Broodje gehaktbal
• Kalfsbitterballen
• Runderbitterbal
• Berehap
• Hotdog

De FEBO vermeldde het hele menu in het Nederlands op hun website.

Wat is FEBO aandrijving?

FEBO drive is een nieuwe manier om je fast food fix te krijgen. In plaats van in de rij te wachten bij de drive-thru, kunt u nu uw eten bestellen en betalen via een FEBO drive kiosk.

Kies gewoon uw restaurant, selecteer uw bestelling en betaal met uw krediet- of betaalkaart. Je eten wordt binnen enkele minuten bij je auto afgeleverd. FEBO drive is perfect voor drukke gezinnen onderweg!

Waar is de FEBO in Haarlem?

FEBO Haarlem is gevestigd op de hoek van de Grote Houtstraat en de Zijlstraat, in het hart van de stad. FEBO Haarlem staat bekend om zijn heerlijke hamburgers en friet, maar ook om zijn vriendelijke personeel en comfortabele zitplaatsen.

Het restaurant heeft ook een uitgebreide menukaart, met voor elk wat wils. Dus of u nu op zoek bent naar een snelle hap of een ontspannen maaltijd, bij FEBO Haarlem kunt u terecht.

Waar is de FEBO op de Wallen?

Vind de FEBO in de hoofdstraat van de Amsterdamse Wallen op de Oudezijds Voorburgwal 33. Het zit op een hoek en heeft een groot, rood FEBO-bord op de muur.

Leer meer over de FEBO tijdens onze Amsterdam Audio Tours App met FEBO's CEO en 21 andere experts.

ALSO READ:

12x Must Eat Snacks in Amsterdam

5x de beste taart in Amsterdam

16x Wat te zien in Amsterdam

MEER AMSTERDAM TIPS >